Staels Joseph Marie René Mieëster Stoljs Onderwijzer vanaf 1911, schoolhoofd van 1918 tot 1951 te Pamel
	Geboren te Iddergem op 21 maart 1891. (1) Op 26 juli 1911 behaalde Jozef te Sint-Niklaas aan de Bisschoppelijke Normaalschool zijn onderwijzersdiploma. Op 25 september 1911 begon hij te onderwijzen aan de Sint-Lievensschool te Aalst. Voor niet lang echter want al op 1 november werd hij te Pamel (2) onderwijzer in de gemeenteschool. Opmerkelijk was de beslissing van de gemeenteraad van 21 juni 1918 die hem met 6 tegen 5 stemmen aanstelde als onderwijzer, zelfs als hoofdonderwijzer in de school te Poelk, die er echter niet stond, nog moest gebouwd worden! (2) Intussen werd vanaf 1 oktober 1918 ‘de school van Poelk’ voorlopig ingericht in lokalen van het meisjespensionaat op Ledeberg. Twee klassen, Jozef onderwees in de ene klas en in de andere klas was Maria Theresia Elvira Coomans (Pamel 6/4/1892-Pamel 20/12/1937) (3) de onderwijzeres. Op 18 september 1919 huwden beiden te Pamel met elkaar. Voordien had Jozef te Ninove gewoond (4), maar het koppel ging dicht bij de school wonen, op de Ledebergdries, in (lokalen van) de voormalige herberg De Croon. Daar werden hun dochters Louisa (7/7/1920-3/5/1984) en Henriette (20/3/1924-20/8/2014) geboren. Op 13 februari 1920 keurde de gemeenteraad hun wedde goed: Jozef Staels: aanvangswedde 3000 fr. + 8 verhogingen van 100 fr. + woonstvergoeding 400 fr. + bestuursvergoeding 200 fr. = 4400 fr. Elvire Coomans: aanvangswedde 2600 fr. + 6 verhogingen van 80 fr. + woonstvergoeding 200 fr. = 3280 fr. Na goedkeuring in 1923 van de plannen, waarin Jozef wel zijn zeg zal gehad hebben, kon langs de Ninoofsesteenweg de bouw van de school van Poelk beginnen die uiteindelijk eind 2024 werd voltooid. Ernaast werd er ook een schoolhuis (nu nr. 42) gebouwd waarnaar het gezin verhuisde. Daar werd hun zoon Frans (20/10/1932-14/11/2021) geboren. (5) Maar vijf jaar later .... onheil, naar het einde toe van 1937 werd Elvire ernstig ziek, fleuris of longvliesontsteking, en overleed op 20 december. (6) Vanaf 1926 vergaderde het ‘Katholiek Vlaamsch Studentengild van Pamel’ in de school te Poelk. ‘Welwillend hielp de onderwijzer Jozef Staels de leden aan ’t noodige tot een gezellig samenzijn.’ In 1928 sprak hij hen toe in een ‘gloedvolle, krachtige taal’: ‘Jongens, weest mannen van daden, studeert ernstige boeken, geen romans of geschiedenisjes, zoo zult ge uw volk, uw Vlaamsche volk beter leren kennen, zoo zult gij toekomstige leiders uw volk hooger leeren schatten en beletten dat het verdrukt wordt. Hier in uw vergadering moet ge inoefenen, ’t zij declamatie, zang, opstel of letterkundig werk.’ In 1928 werd hij voorzitter van Davidsfonds-Pamel en bleef het tot in 1932. Ook behaalde hij het diploma van ‘Staatslandbouwvoordrachtgever’ en hield lezingen over nieuwe methoden in de landbouw. Tegelijk was hij bezieler van de plaatselijke Boerengilde. (7) En … hij was ook een fervent duivenmelker.(8) Intussen was Jozef op 16 september 1937 aangesteld als schoolhoofd met klas van de vestigingsplaatsen Pamel en Ledeberg. Ondanks hij in feite veranderd was van school kon het gezin toch in het schoolhuis aan de Ninoofsesteenweg blijven wonen. Dit waarschijnlijk in het vooruitzicht van de gemeenteraad van 12 februari 1938 waarop werd beslist de gemeentescholen Poelk en Pamel-Ledeberg samen te smelten en Jozef te benoemen tot schoolhoofd met klas van de drie Pamelse vestigingsplaatsen. (9) Anderhalf jaar later, op 9 augustus 1939, was het aantal leerlingen bereikt om hem te kunnen benoemen als schoolhoofd zonder klas. Op 16 februari 1942 hertrouwde Jozef te Okegem met Seraphine De Boitselier (Okegem 3/3/1892-Aalst 31/12/1975) (10) Uit een dagboek (11) dat hij van eind augustus 1939 tot juli 1942 als schoolhoofd bijhield, blijkt dat hij: - vaak de klassen bezocht, de lessen volgde; - de medewerking van de leerlingen heel belangrijk vond, dat o.a. ze aan het bord kwamen; - een goede les, een bijgehouden klasboek ... apprecieerde, maar heel kriitisch was voor een onvoorbereide les, een niet ingevuld aanwezigheidsregister, … Daarbij aanvaardde hij geen excuses zoals ‘abnormale tijden’, maar ging toch thuis bij een jonge onderwijzer de moeilijkheden met zijn ouders bepraten. - soms ook leerlingen thuis bezocht die ziek naar school kwamen of die niet opdoken, waar er thuis hongersnood was. Zoals het dagboek, maar ook de notulen van gemeenteraadszittingen aangeven vereiste de oorlogssituatie ook uitzonderlijk handelen: - Vooral in de jaren 1939-1940 was het vaak puzzelen om onderwijzers te vervangen, ziek of onder de wapens geroepen. Enkele keren ging Jozef zelf voor de klas staan. - Begin 1940 bracht een geldinzameling onder de Pamelse bevolking 17300 fr. op. Jozef stond mede in voor de verdeling ervan onder de families van de gemobiliseerde soldaten. - Op 15 maart 1940 werd hij aangesteld als hoofd van de Burgerlijke Wacht voor Passieve Luchtbescherming. Maar een tweetal maanden later werd België overrompeld! - Ook stond hij in voor de organisatie van Winterhulp op school: bedeling van chocolat, van soep aan de leerlingen. Begin april 1951 ging Jozef met pensioen. Graag zou hij te Pamel blijven wonen en had al een mogelijke bouwgrond en een plan. Maar echtgenote Seraphine was tegen, wou absoluut verhuizen naar Aalst, wat gebeurde. Een kleine acht jaar later moest Jozef er in het OLV ziekenhuis een, wat genoemd werd kleine operatie ondergaan, maar hij ontwaakte niet meer en overleed te Aalst op 10 februari 1959. Karel Van Cauwelaert, die de lijkrede uitsprak, noemde de voortrekkersrol, zowel in het onderwijs als in het sociaal culturele veld, de grote verdienste van Jozef Staels.
	------------------------------------------------------------------------ (1) Jongste van de twaalf kinderen van herbergiers en landbouwers Lodewijk Francis Staels (Iddergem 7/5/1841-Iddergem 31/12/1906) en Hendrika Meert (Iddergem 10/10/1844-Iddergem 28/10/1913) (2) Hier wordt afgeweken van de visie van Walter Evenepoel die schrijft dat Jozef Staels  waarschijnlijk op Ledeberg onderwees van 1911 tot 1918 en daarna in een klein wijkschooltje te Poelk. In ‘Meester Staels’, Erfgoed Rausa, 2022, 63 p. Aldaar pp. 16, 22. Enerzijds is het moeilijk aan te nemen dat het meisjespensionaat al in 1911 lokalen te over had voor de gemeente en anderzijds werd er volgens Herman Van Herreweghen in 1918 alleen nog maar gesproken over de komst van een schooltje te Poelk. In ‘DF-Klokje’, tijdschrift van Davidsfonds Roosdaal, 1999. Aldaar pp. 46-47. (3) Dochter van Petrus Coomans en Ludovica Van Mollem. (4) Genoteerd in hun trouwboekje. (5) Elvire had intussen haar onderwijscarrière opgegeven. (6) Gelukkig kwam Maria Philomena Van Cutsem (Pamel 4/5/1876-Pamel 2/1/1948, dochter van Jan Van Cutsem en Barbara Christina Braeckmans) er het huishouden doen. Zij was als een moeder voor de kleine Frans. Hij noemde haar ‘tentje’. (7) Hij kreeg naast het ‘burgerlijk kruis der 1e klasse’ ook het ‘bijzonder landbouwereteken 1e klas’. (8) Walter Evenepoel o.c. (noot 2). Aldaar pp. 26 en 51. (9) Als kandidaat van de Mettes kreeg hij 6 stemmen tegen 5 voor Leopold Van Herreweghen die door de Doempers was voorgedragen. (10) Dochter van Gustaaf De Boitselier en Maria Theresia Van der Perre. (11) Walter Evenepoel o.c. (noot 2). Aldaar pp. 30-49.