AZ-index > artikelindex B > artikel
Borchtlombeek Gemeente tot 31/12/1976 |
|||||||||||||
Opgedeeld in twee grote perioden: - vanaf de eerste tekenen van bestaan tot 1795. Toen schaften de Franse bezetters hier de feodale rechten en structuren af en gaven ontstaan aan de communes of gemeenten; - van 1795 tot 1976. Op 1/1/1977 ging de gemeente Borchtlombeek grotendeels op in de fusiegemeente Roosdaal. |
|||||||||||||
1. -1795 |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
* Jaar 1593: Ongelooflijk laag cijfer, gevolg van de oorlog tussen Spanjaard en geus: inwoners gestorven aan besmettelijke ziekten, gevlucht en nog niet teruggekeerd, ... Ook de volgende jaren waren de schommelingen soms opmerkelijk. |
|||||||||||||
| 1.3.1. Burgemeesters 16xx: Eylenbosch Guillam 17xx: van Overstraeten Cornelius 17xx - 1790: van Overstraeten Joannes |
|||||||||||||
------------------------------------------------------------------------------------ (1) Niet van ‘borcht', er stond trouwens geen ‘borcht'. (2) Deze getallen zijn gebaseerd op het aantal communicantes (paasplichtigen) vermeld in decanale verslagen. Omdat hierin de kinderen jonger dan 14-15 jaar niet werden meegeteld, werden die aantallen vermenigvuldigd met 5/3 om zo bij benadering het aantal inwoners te bekomen. Anderen vermenigvuldigen b.v. met 3/2, wat lagere getallen geeft. |
|||||||||||||
| 2. 1795-1976 2.1. Inwoners |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
* In Borchtlombeek waren de mannen altijd in de meerderheid: b.v. in 1880: 788 m en 722 v; in 1900: 892 m en 798 v; in 1940: 915 m en 852 v; in 1976: 1132 m en 1129 v. |
|||||||||||||
| 2.3.1. Tot na wereldoorlog II dongen twee partijen naar de macht: de Witte(n) en de Zwette(n). 2.3.2. Burgemeesters 1810: van Overstraeten Petrus Josephus 1xxx - 19xx: Barbier Arthur Joannes Ferdinandus 19xx - 31/12/1946: Van Wilderode M. Livinus Josephus 2.3.3. Schepenen 19xx - 19xx: D'hoe Jan-Baptist Victor 1971 - 1976: Van den Nest Cyriel |
|||||||||||||
| 2.5.3. Gemeentehuis Opgetekend op het kadaster in 1871, gebouwd aan de Kerkstraat (nr 4), naar ontwerp van architect Louis Spaak. (1) (2) |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
| ‘Onderkelderd dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen op een natuurstenen sokkel onder pannen zadeldak tussen zijtrapgevels. De classicistisch opgebouwde bakstenen voorgevel wordt verlevendigd door middel van cordons, lekdrempels, druiplijsten, hoekkettingen en consoles in witte natuursteen onder de kroonlijst.’ Middenrisaliet met verdiepte rondboogvormige inkompartij waarin rondboogdeur in vlakke hardstenen omlijsting, erboven gekoppelde rondboogvormige vensters onder omlopende druiplijst, bovenaan puntgevel met rondboogvormig zoldervenster; in de zijtraveeën, op het gelijkvloers rechthoekige vensters met hardstenen latei en lekdrempel, op de verdieping rondboogvensters onder rondboogvormige druiplijsten met gestrekte uiteinden. (3) | |||||||||||||
2.5.4. Sterckxhuis aan het Kerkplein |
|||||||||||||
2.5.8. Begraafplaatsen |
|||||||||||||
2.6.3. Gemeentelijk onderwijs In 1810, onder het Frans bewind, was Charles Van den Eeckhoudt 'instituteur flamand' te Borchtlombeek. Blijkens een rapport van het college van burgemeester en schepenen uit 1839 gaven twee onderwijzers, Guldemont en Steppe, les aan meisjes en jongens. De arme kinderen kregen kosteloos onderwijs. Maar toen het jaar daarop aan de Kloosterstraat de zustersschool opende werd de gemeenteschool algauw een jongensschool. Vandaar waarschijnlijk dat het rapport van 1840 alleen nog Steppe als onderwijzer in de gemeenteschool vermeldde. Volgens het rapport van 1843 kreeg hij van het weldadigheidsbureau gemiddeld 70 fr. per jaar voor zijn onderricht aan jongens uit arme gezinnen. In 1871 werd bij het nieuwe gemeentehuis eveneens een schooltje gebouwd. Maar nadien kwam er ook ‘een schoolgebouw met woning’ voor de hoofdonderwijzer aan de Bosstraat (stond er zeker al in 1924). Tot na WO II werd er aan de jongens onderwezen, zowel aan de Bosstraat als aan het gemeentehuis. August Eyjenbosch vertelde: Rond 1925 ‘… moest ik voor het eerste en tweede leerjaar toch naar de oude school aan het gemeentehuis, bij meester Chaleken (Karel Van Ginderdeuren). De hoofdonderwijzer was Joannes Raspé (meester Zjang) en Victor D’hoe tweede meester. Meester D’hoe volgde meester Raspé op als hoofdonderwijzer en Michiels Louis (meester Michel) uit O.-L.-V.-Tielt werd benoemd als tweede meester. Meester Charel bleef als kleine meester. Later werd er gewisseld: de lagere leerjaren kwamen aan de Bosstraat, de hoogste leerjaren bij het gemeentehuis. Joannes Raspé had zijn vader Hippolytus Raspé als schoolhoofd opgevolgd. Onder WO II bleven personeel en leerprogramma nagenoeg ongewijzigd, wel kwamen oorlogsproblemen te berde zoals gebrek aan kolen en ook aan schuilplaatsen voor de leerlingen. Uiteindelijk werd alleen nog aan de Bosstraat onderwezen. Daar ging de gemeenteschool teloor in de jaren (19)60. |
|||||||||||||
Einde Volgens plannen (1975) van de regering moest Borchtlombeek samensmelten met Liedekerke. Maar de Borchtlombeekse gemeenteraad verzette zich ertegen (8 stemmen tegen en 1 onthouding). De gemeenteraadsleden deden zelfs een tegenvoorstel: een fusie van Roosdaal, Borchtlombeek en Liedekerke! Maar daar had men in Roosdaal geen oren naar. Tenslotte kwam er een compromis: Borchtlombeek ging grotendeels (meer dan 70 % van het grondgebied en meer dan 90 % van de bevolking) naar Roosdaal, een kleiner deel (vooral woonwijken, maar ook het Hof te Kattem) naar Liedekerke, met als scheidingslijn de Populierstraat en de Kleistraat. (Het Hof te Kattem protesteerde en na juridisch gehakketak verhuisde het hof in 1982 terug naar Roosdaal.) Maar hoe dan ook op 31 december 1976, om 24 uur, hield de gemeente Borchtlombeek op te bestaan. |
|||||||||||||
---------------------------------------------------------------------------------- (1) Ook de vroegere gemeentehuizen van o.a. O.-L.-V.-Lombeek, Pamel en Strijtem zijn gebouwd naar zijn ontwerpen. (2) Na de fusie werd het OCMW-sociale dienst van Roosdaal erin ondergebracht. (3) In OAR van het agentschap Onroerend Erfgoed, 2019. |
|||||||||||||
