boomstructuur: startpagina >
AZ-index > artikelindex C > artikel


Chirojongens (Pamel)

Sint-Gaugericus/Amigo's

1. 1953-1968
Sint-Gaugericus


1.1. 'In de maand mei 1953 trokken we met enige jonge studenten te voet op bedevaart naar Halle. Onderweg bij de terugweg werd besloten iets te doen voor de jongens die nog niet terecht konden bij de B.J.B. Zo werd de Jongenschirojeugd geboren.' Aldus beschreef onderpastoor Raymond Vandoren het ontstaan van de chirogroep Sint-Gaugericus (1). Florent Evenepoel, Raymond Evenepoel, Herman van Houtem en Jef Bulté waren de eerste leiders.


v.l.n.r. Herman Van Houtem, Jef Bulté, Raymond Evenepoel

Zij bezochten eerst thuis 'alle' twaalfjarigen en nodigden hen uit op de eerste samenkomst op 4 oktober. Een twintigtal 'knapen' daagden op. Er werd dus gestart met een knapenafdeling (12 tot 14 jaar), in 1954 kwamen er de burchtknapen bij (9 tot 12 jaar), in 1955 de kerels (14 tot 16 jaar), in 1956 de jongknapen (6 tot 9 jaar). Al vlug groeide het aantal leden naar 62 in 1955, steeg verder tot 99 in 1962, om dan te blijven schommelen rond de negentig. Uiteraard groeide de groep met nieuwe leden, maar ook omdat de meesten langer in de chiro bleven. Ook de kerels wilden blijven en daarom werd in september 1961 begonnen met een aspirantenafdeling (16 tot 18 jaar), gedeeltelijk ook in voorbereiding op het leiderschap. Na één à twee jaar werden de meeste aspiranten dan ook leider.

1.2. Begin 1956 werd 'bestuurder' Vandoren opgevolgd door de nieuwe onderpastoor André Smismans. Eerste groepsleider was Jef Bulté, in 1960 werd Hubert De Bolle groepsleider, in 1964 André De Bolle.
'Heer Jezus die gezegd hebt, waar twee of drie uwer in mijn naam vergaderd zijn, daar ben ik in hun midden'. Zo begon wekelijks de leiderskring, waar de proost op aansloot met een korte bezinning. Daarna werd het programma van de volgende zondag(en) besproken, werd telkens ook een regenprogramma voorzien. Eerst gingen die leiderskringen op zaterdagavond door in één van die kleine lokaaltjes achteraan in Ons Huis, later in het leiderslokaal van het nieuwe chiroheem.
De meeste leiders volgden een leiderscursus op het chirodomein Heibrand te Westmalle, gingen naar leidersdagen in Brussel, Kortrijk, Leuven, Wieze, ... Bovendien fietsten ze regelmatig naar Herne, Oetingen, Vollezele, Gooik, ... om er op de sector- of gewestvergadering nog wat bij te scholen.
Op zondagavond, na de vergadering praatten de leiders nog wat na, in de beginjaren in een klaslokaal van de oude gemeenteschool rond een hoge zwarte mazoutkachel, later in het leiderslokaal of bij een leider thuis of ... bij wijlen op café.

1.3 De wekelijkse, zondagse samenkomst werd haast als vanzelfsprekend ingedeeld in een tijdspanne in (bruin) uniform en een tijdspanne in speluniform (eigenlijk was men dus altijd in uniform!). Om 13.30 u 'inspecteerden' de leiders, tijdens de openingsformatie dat uniform (niet alleen het hemd en de das, maar ook de korte broek, kousen en schoenen), dan volgden de groet aan de vlag, een lied, een bondige duiding van het wachtwoord door de groepsleider en enkele mededelingen.

 

Openingsformatie, nog op het kerkplein.
 
Daarna marcheerden de afdelingen in vendels (2) (de jongknapen uitgezonderd) achter de muziekkapel door het dorp of was er zangstonde of deed een afdeling al enkele pleinspelen. Ook moesten bestelde uniformen worden uitgedeeld en het lidgeld opgehaald (met beider opbrengst werd o.a. het maandblad Trouw en de verzekering betaald). (3) Maar iedereen bleef in (bruin) uniform want iedereen 'moest' nog naar het lof. Rond 15 u trokken allen dan hun speluniform aan en speelden tot 17 à 18 u: pleinspelen (eerst op de speelplaats van de oude gemeenteschool of op het kerkplein, daarna op de Varing), atletiek, dassenspelen, bosspelen (in Ledeberg'bos') ... In de jongere afdelingen werd er ook geknutseld, poppenkast gespeeld of een verhaal verteld (dat op het spannendste moment werd afgebroken om dan op de volgende vergadering de ontknoping te verklappen). Bij de kerels en aspiranten stonden ook trektochten, fietstochten, een voettocht naar Halle, soms ook een dropping op het programma. Steevast besloot elke afdeling de samenkomst met een gebed rond de burchtgravinne en met een woordje van de proost.
 


foto 1963: in uniform
openingsformatie

foto 1962: in speluniform
pleinspel: klaar voor de aflossing

 


foto 1961: kerels op tocht in Tervuren


foto 1964: stoere aspiranten

 

's Voormiddags (of op zaterdagnamiddag) was er jaarlijks, gedurende enkele weken beloftewerking voor de nieuwelingen van de afdeling en regelmatig was er ook kernwerking voor de vendelleiders en de voormannen.

1.4 Telken jare was, in juli of augustus, het bivak het hoofdgebeuren: wekelijks werd dagelijks. Wanneer welk pleinspel, wanneer welke vertelling, wanneer welk avondspel, wanneer welk bosspel, wanneer welk poppenspel, wanneer welke karwei? De leiders bereidden het allemaal grondig voor. Bovendien bezochten ze weken voordien, thuis hun chirojongens met de vraag of ze mee mochten op bivak.

 

Met de autobus naar Huldenberg.
 
Naar Huldenberg in 1954 en 1955, Dworp in 1956, Lichtaart in 1957, 1958 en 1959 ook in 1963 en 1965, Bel-Geel in 1960, Keerbergen in 1961, Genk in 1962, Nethen in 1964, Hechtel in 1966, Zolder in 1967, Genk in 1968. Vijfmaal trok chiro Pamel naar de (vroegere) 'kiekenkoten' van Lichtaart. Na de strozak was de luchtmatras er al een luxe! In Keerbergen gingen de jongknapen voor de eerste maal mee op bivak. Markant was zeker het bivak te Genk, in 1962.
 


 
Voor het eerst sliep chiro Pamel in tenten en at aan gesjorde tafels onder een zeil. En natuurlijk barstte er 's nachts een hevig onweer los. Ook moesten er tussen de struiken toiletten geïnstalleerd worden (wie er behoefte aan had riep eerst 'samen' - het jaarthema 'Samen één' indachtig -, hoorde hij 'te veel' als antwoord dan betekende dat 'bezet'). De groep ging er niet 8, zoals voorheen, maar 11 dagen op bivak, een voorwaarde voor subsidies van 'Kinderwelzijn', dat de bivakplaats ook kwam inspecteren op hygiëne. De inspectrice had haar bezoek aangekondigd maar ze vond, behalve de bivakmoeders en de proost, niemand op de bivakplaats. Nochtans waren leiders en jongens niet ver weg; zij volgden vanuit de struiken rond de tenten de rondgang. Maar de subsidie, die werd wel gestort! In 1963 fietsten de aspiranten naar Lichtaart, om vandaar verder te rijden naar Holland. Te Nethen organiseerden de leiders een 'familiedag' (4), in Hechtel waren er zelfs dagelijks activiteiten in 'familieverband', met als hoogtepunten de 'familiedag' zelf en de verkiezing van Mister Bivak. Zo ook op het bivak in Zolder, waar bovendien tijdens de platte rust, voor het eerst in alle lokalen de 'bivakradio' van de apsiranten te horen was, met bivaknieuws, spannende verhalen en (aangevraagde) 'plaatjes'.
En vergeten we de bivakmoeders niet, Imelda (Van Der Stappen), Jeanine (Van Eeckhoudt), Emma (Straetmans), Marie (Segers), Rosa (Segers), Elza (Baeveghems) en bivakvader Roger (De Freyne), die dagelijks zorgden voor gezonde kost.
 

Marie Segers en Emma Straetmans
 

1.5 Soms werd het wekelijks ritme onderbroken door een specifieke activiteit. Tweemaal in het jaar stapte de ganse groep met muziekkapel mee in de processie. Tot begin de jaren zestig marcheerden leiders, kerels en muziekkapel in de Rerum Novarumoptocht te Brussel (rond 15 mei). Bij de Guldensporenviering op 17 juli 1960 trok de muziekkapel samen met de B.J.B.-vendelzwaaiers door Pamel. Op 15 augustus 1961 stapte de ganse groep mee in de optocht van de klokkenwijding op Ledeberg.
Op 22 oktober 1960 startte het nieuwe chirojaar met een groepsmars, met spel en met voor de jeugd de film 'Emiel en de dedectieve' en 's avonds de film 'De hofnar'. Op 1 oktober 1962 werd 'De schoonste dag van mijn leven' gedraaid, in 1964-65 'De kanonnen van Navaronne' en 'La belle Américaine'. In januari bracht toneel telkens afwisseling en spanning: 1957 'Blind', 1958 'Tarcitius in Moscou', 1959 'Paradijsvogels'; 1960 'Radeske'; 1961 'In de rode greep'; 1962 'Strychine'; 1963 'De puntjes op de Y'; 1964 opnieuw 'Tarcitius in Moscou' (het was toen zo erg geijzeld dat alleen maar enkele dapperen in de zaal geraakten), 1965 'Hij wou een goed sinjeur worden', 1966 'Tien kleine negertjes', ook chirokolderkabaret door de aspiranten, 1968 'Atoomrekruten'. Al vanaf eind november werd er op zondag gerepeteerd, onder de kerstvakantie vrijwel dagelijks. Bijna alle stukken werden geregisseerd door Jef Bulté. De verkoop van frisco tijdens die film- en toneelvoorstellingen bracht, samen met de toegangsgelden het noodwendige zaad in het bakje: in de beginjaren vooral voor de aankoop van de groepsvlag, van pennoenen, trommels, trompetten, speelgerief, daarna ook voor de afbetaling van het heem.
Op 26 augustus 1962 was er een grote knapendag en op 28 december vierden de chirojongens samen met KLJ en KAJ Kerstmis. In 1963 werd op 2 juni voor alle Pamelse jongeren een jeugddag georganiseerd en op 3 november speelde de ganse groep een avondspel-dorpsspel (en niet alleen de kou deed sommigen bibberen!). Samen met de ouders bereidden de leiders eind 1963 het tienjarig bestaan voor: in december een vendelwedstrijd voor alle afdelingen, op 7 december een bezinning voor ouders, kerels, aspiranten en leiders en op 8 december een groot groepsfeest met een groepsmis, gratis eten voor elke chirojongen en daarna bontering (met West-Side story, gespeeld door de kerels). In 1964 nam leider André het op 14 februari op tegen zijn kerels in 'Eén tegen allen' en op 1 maart werden de ouders uitgenodigd op een oudernamiddag. In september 1965 maakten de aspiranten voor het chiroblad 'Trouw' een reportage over het 'molenhof van kapitein Zeppos'. Van 10 tot 17 oktober 1965 nam de groep intens deel aan de 'week van de jeugd', met verkiezingscampagnes en een verkozen jeugdburgemeester, maar ook met het TV-spel 'één tegen allen', met een dorpsspel, een filmforum, een eucharistieviering voor de jeugd, een fietsrally, een gespreksavond, een kampvuur en ontspanningsavond. In januari 1967 begon de groepsdag met een eucharistieviering onmiddellijk gevolgd door een fietsrally en een dorpsspel en in de namiddag in Ons Huis een imitatie van populaire TV-spelprogramma's. Op 15 oktober 1967 werd een ouderdag georganiseerd en op 24 december ging de groepsdag door: een competitie tussen verschillende 'families', de verkiezing van Mister 68 en een kerstfeest samen met de chiromeisjes.

1.6 Ook meivaarten, sector- en gewestdagen brachten variatie en de chirogroep Sint-Gaugericus was er meermaals opvallend op aanwezig. Zo won de groep in 1961 op de distriktdag het groepsspel en kreeg op de meivaart in Vilvoorde de bronzen medaille van de stad Vilvoorde voor het grootst aantal aanwezigen (met 91). Op 23 september 1961 waren de Pamels chirojongens in Ternat op de gewestdag zelfs met 108. In 1962 stond chiro Pamel in voor de organisatie van de meivaart in Berchembos en op 23 september nam de groep op de chiromale in Jette deel aan een groots bosspel. De aspiranten werden op 28 april 1963 ingeschakeld in de organisatie van de meivaart te Liedekerke met o.a. een spannend dorpsspel en wonnen eind 1964 het volleybaltornooi in Sint-Katherina-Lombeek. Maar het grootste buitenhuis evenement was zeker Top '64, op 24 mei 1964. Samen met vele duizenden chirojongens en -meisjes vulde de Pamels chirojeugd het Antwerp-stadion om er te genieten van een onvergetelijk spektakel. Top '64, enerzijds een orgelpunt, anderzijds een voorbode van verandering.

1.7 Eerst waren de zaal ‘Ons Huis' en het kerkplein de thuisbasis, vanaf 1957 een klaslokaal van de oude gemeenteschool en de speelplaats. Maar meer leden, meer afdelingen; groot was het verlangen naar eigen lokalen per afdeling. Nadat leiders en proost eerst verschillende hemen hadden bezocht (vooral het heem van Meise deed hen dromen!) werden de plannen getekend: een inkom, met eromheen voor jongknapen, burchtknapen, knapen en kerels, elk een lokaal en een kleiner lokaal voor de leiders (en aspiranten). En er zouden ineens twee hemen worden gebouwd, één voor de chiromeisjes achter de kerk en één voor de chirojongens op de Varing. Onderpastoor Smismans trok dan eind februari 1961 zijn overal aan, nam het truweel in de hand en begon te metselen. Enkele leiders draaiden als volleerde metseldienders mortel, zaagden siporex-stenen op maat en brachten ze aan. Stilaan rezen de muren omhoog en konden de betonnen ramen geplaatst worden. Leiders en ouders timmerden aan het dak, anderen asfalteerden de roofing, plaatsten de binnendeuren of legden de elektrische leidingen. Alleen voor het gieten van de vloer in gekleurd beton moest een beroep gedaan worden op een gespecialiseerde firma. Omwille van financiële krapte werd er (voorlopig) verwarmd met verplaatsbare gasbranders (onderaan de gasfles en bovenaan twee stralende 'wafeltjes') en moest ook het meubilair beperkt worden tot het hoogst nodige. Dankzij de hulp van velen, maar vooral dankzij de inzet van de proost kwamen de lokalen begin 1962 klaar. Op zondag 1 april wijdde pastoor Jozef Geeraerts de hemen en hield Ward Bruyninckx, de nationale proost, de openingstoespraak.
De hemen waren nu wel in gebruik genomen, maar nog niet afbetaald! Daartoe moesten naast de steun van ouders en sponsors nog andere financiële bronnen worden aangeboord. Op de 'handelsfoor' werd er gegeten en gedronken ten voordele van de chirohemen. Ook werden er smeedijzeren 'kunstwerkjes' verkocht, maar die waren vlug uitverkocht. Dan maar op bestelling. Het aantal bestellingen was echter zo groot dat sommigen nog steeds wachten op hun smeedwerkje. Maar ze hebben toen wel betaald! Op 27 november 1962 kwamen, met de hulp van Sporta Rik Van Looy, Jef Planckaert, Walter Baeten, ... naar Pamel. De opkomst was groot, de opbrengst navenant. In september 1963 was er zelfs al wat geld om elk lokaal te verven in de kleur van de afdeling. Al in 1966 waren beide hemen afbetaald! In november 1967 werden de afzonderlijke gasbranders vervangen door gasradiatoren.
In de jaren zestig werd het heem goed onderhouden: na elke samenkomst werd ieder lokaal uitgeveegd en soms ook gedweild, stoelen en tafels werden telkens netjes op hun plaats gezet.

1.8 Besluit: een intense chirowerking, een groeiend aantal leden, de bouw van het heem, karakteriseren de chiro-jaren tot 1964. Daarna blijft de chirowerking intens, maar wordt er ook gezocht naar verandering, aanpassing, vernieuwing.
Zo veranderden in april 1966 de namen van enkele afdelingen: jongknapen werden ravotters daarna speelclub(bers), burchtknapen werden rakkers en knapen werden toppers.
De werking van chirojongens en chiromeisjes was strikt gescheiden tot ... op 23 september 1965 de eerste gemengde aspirantenvergadering doorging.
Tijdens het werkjaar 1967-68 discussieerden de leiders op hun leiderskringen over godsdienst, maatschappij, vernieuwing binnen de chiro.



----------------------------------------------------------------------
(1) Volgens Jef Bulté, in '50 jaar chirojongens', na een afweging van Scouts en Chiro.
(2) De buchtknapen- , knapen- en kerelsafdeling werd ingdeeld in vendels van 5 à 10 jongens, met vooraan een vendelleider en een voorman (die de pennoen = driehoekig vlagje droeg).

 

foto 1962
 
(3) In de beginperiode spaarden de jongens nog voor hun uniform en werd aan hun ouders gevraagd de bijdrage voor de groepsverzekering ineens te betalen.
(4) Volgens André De Bolle, in '50 jaar chirojongens', bestond een familie uit leden van alle afdelingen die onder mekaar en tegen elkaar speelden.
 

1968-......
Amigo's


De naam Sint-Gaugericus deed het blijkbaar niet meer en na enkele leiderskringen noemde de groep zich Amigo's Pamel.


wordt aangevuld wordt vervolgd

 

foto 2007