boomstructuur: startpagina >
AZ-index > artikelindex S > Sint-Gaugericusparochie > artikel


Sint-Gaugericusparochie/grot van Poelk
 
Onderhoud
Na Petrus Van Eeckhoudt en Marie Geeroms nam het gezin Jozef Van Isterdael-Maria Van Eesbeek de zorg voor de grot over en kwamen de priesters na de viering naar de Kweddenhoek (nu Grotstraat), waar ze een koude schotel opgediend kregen, gevolgd door mattetaarten en koffie. Later was het de beurt aan het gezin Hippolite De Braekeleer-Ivonne Hemerijckx om de grot te onderhouden. Zij 'gaven de sleutel van de grot door' aan Marie Paule Appelmans (1) die samen met haar vader Emiel Appelmans de grot verzorgde. Taak die tenslotte overgenomen werd door Daniël De Sloover en zijn vrouw Christiane Wauters, geholpen door Lucienne Depauw en haar man August Van Vaerenbergh.
In 1988 namen enkele Poelkenaren, verenigd in 'Vlijtig Poelk' de materiële voorbereiding en de organisatie van de meimaand-devotie aan de grot op zich:
 

in 'Het Gouden Blad' (ed. Ninove) van 27/4/1989
'2000 bedevaarders' was volgens een aanwezige bedevaarder wel overdreven.

In 2003 werden de nodige herstellingen uitgevoerd:

in 'Het Nieuwsblad' van 29/12/2003

Beeweg, op Hemelvaartsdag.
1881

In 'De Werkman' van 3/6/1881.

* In het DF-Klokje (1978) beschreef Gerard Van Herreweghen de beeweg in de jaren (19)20:
'Vroeger startte de bedevaart aan de kerk te Pamel na het lof. Voor eenmaal vielen de vespers toen weg. Het kruis voorop. Daarachter de priester, de koster, de misdienaars, de biddende gelovigen. Over de Klei trok men naar de Groene Boomgaard, waar de Ledebergse afvaardiging zich aansloot. Langs Tezuivenen en Kweddenhoek zigzagde de stoet naar de Grot, waar een even grote groep te wachten stond. Mensen van overal. Veel jong volk, misschien op zoek naar een zomerlief; maar ook gedaagden met meer ernst in ogen en gebaren. Allen toch met een paternoster in de hand of in de zak, toen nog een geducht gebedswapen bij uitstek dat alle hemeldeuren openkreeg.
Als de processie ter plaatse was, kon de ceremonie beginnen. Er werd gezongen, gebeden, gepreekt en gezegend. Al die tijd waren de misdienaars haast de enigen die rustig op de bank in de krocht zaten uit te blazen na de verre tocht. Ik zelf heb er onder de preek mijn eerste glas geus gedronken. Petrus Van Eeckhoudt en Marie Geeroms (Omloop) hadden toen de zorg over de Grot en deden het met ere. Zo vergastte Marie de priesters en misdienaars in de grotkamer op een frisse teug. Alleen dat de laatsten meer tijd hadden om ervan te genieten. Op een leeftijd dat we hoop en al limonade mochten proeven uit een flesje met een glazen knikker, heeft Marie Geeroms ons echte mannelijke Brabantse geus voorgeschonken. Een dag en een nacht bewaarde ze ook de kerkelijke gewaden van priesters en koralen. Haar huis kreeg er een zekere wijding door. 's Anderendaags moesten we die dan terughalen en werden nog eens bedacht. Haar loon moet groot zijn in de hemel.'
Na de viering bleven de bedevaarders hangen in de herbergen langs de Ninoofsesteenweg. De kinderen mochten er enkele keren meedraaien op een molen, of een prijs schieten/vissen in een van de kramen van 'kermis te grot'. De Ninoofsesteenweg was één begankenis!

* In die tijd na Wereldoorlog I, schreef Rufin van Nuffel het lied 'Op bedevaart naar de Grot' en zette het op muziek:
Naar ons geliefde grot gaan wij Maria loven
de hemelkoningin, vandaag hier blij gevierd
geen lied zal zijn te schoon met veel of weinig strofen
voor haar wier grot men heeft alweer zo puik versierd.

Zij staat ginder 't halverwege 't hoogste punt van Pamels grond
onze grot ja als een zege, zeer gekend in heel het rond
kwam de oorlog haar ontsieren en verdunnen 't lommerig groen
beste moeder toch steeds vieren, blijf de leiddraad in ons doen.

* Tijdens Wereldoorlog II waren processies verboden en kwam men samen aan de grot, maar na de oorlog vertrok de processie nog verschillende jaren vanuit Pamel en Ledeberg.

* Louis Derideaux vond een artikel in een krant uit 1947 (DF-Klokje 1996):
'Op O. H. Hemelvaart, 15 mei, heeft te Pamel-Poelk opnieuw de grote jaarlijkse bedevaart naar de grot plaats, die telkens een massa volk van Pamel en de omliggende dorpen lokt.
Deze grot, die nu ongeveer driekwart eeuw oud is, staat in een mooi kader van bomen, onder een hoge spar die van verre de plaats aanwijst. De grot werd gebouwd door de samenwerking van bereidwillige mensen, die 's avonds, na hun werk, met kruiwagens de stenen aanvoerden. Ook de grond werd geschonken. Het beeld van Onze Lieve Vrouw dat thans ongeveer zeventig jaar oud is, bezit een rijke kroon, die natuurlijk slechts op deze dag wordt gebruikt.
In vroegere jaren had aan de grot ook de planting van de Meiboom plaats: dit gebeurde op Meiavond, waarbij aan de boom leeggeblazen eierschelpen en ook glazen latten werden gehangen, die rinkelden in de wind.
Dit gebruik is jammer genoeg verloren gegaan, doch de grot heeft haar plaats behouden en kent telkenjare een machtig bezoek. Nu ook weer, indien het weder enigszins meewil zal een stroom van volk vanaf 's middags tot 's avonds de grot bezoeken, en voornamelijk dan te 4 uur, wanneer de eigenlijke plechtigheid (rozenhoedje, sermoen en gezangen) plaats heeft.'

 

foto ca. 1948
De 'arc', telken jare op Ons-Heer-Hemelvaart aan de grot opgericht, versierd met bloemen in crêpepapier die de dagen voordien in verschillende Poelkse gezinnen waren 'gegroeid' (vooraan de familie Ermens).
 
* Op Hemelvaartsdag 1959 hing er aan de grot een bijzondere sfeer door de aanwezigheid van het N.C.M.V. (Nationaal Christelijk Middenstandsverbond) van Brabant, in 1960 doordat de B.J.B. (Boerenjeugdbond) van de gewesten Wambeek en Sint-Kwintens-Lennik meevierde.

* 12 mei 1988
 






  * Mariaviering aan de grot op Ons-Heer-Hemelvaart 17 mei 2007:
 


In 'Kerk en Leven' van 6 juni 2007.
  * 10 mei 2018
 
In magazine 'Goeiedag' van 24/5/2018.
Opvallend was opnieuw het groot aantal misintenties!
 
Kaarskensprocessie

Vanaf 1989 werd er vele jaren een uitnodiging van 'Vlijtig Poelk' in de Pamelse bussen gestoken:
 


 
Toevluchtsoord
In 1978 schreef Regina De Dapper aan de werkgroep DF-Klokje over de tijd van toen (1930-1950) aan de grot:
'Ook met Juffrouw Justine van de bewaarklas te Poelk was de wandeling naar de Grot voor ons reeds als kleine kleuter een waar feest! 't Was dé wandeling van het jaar! Ongeweten kwamen we onder de weldoende invloed van de rustige natuur en vonden we aan het eind van onze weg steeds onze goede moeder Maria die haar kinderen opwachtte.
Om aan het wijwatervat te geraken moesten we in die tijd nog geholpen worden door Juffrouw Justine en de grootsten klauterden zelf al tegen het muurtje eronder op.
De onderweg geplukte veldbloemen boden wij Maria aan langs Bernadette. 't Was ook een hele kunst de verzamelde ruiker tussen de in gebed uitgestrekte armen van Bernadette te plaatsen. (Jammer dat Bernadette er nu niet meer is; kan zij niet terugkomen?)
Ja, de Grot was voor ons Poelkenaren echt een toevluchtsoord! De meimaand was bij uitstek de mooiste tijd voor ons, want elke avond waren we erbij! Men zag vooral de kinderen al vroeg optrekken, want ze konden eerst rondom de Grot nog een uurtje hun hart ophalen in gezond spel! In volle zweet kwamen zij dan op de banken terecht voor de rozenkrans. En dan moest het serieus gaan. We mochten dan ook zingen van: "Het wemelt in de mei van blonde kleinen, rondom de Veldkapel." Oud en jong: een echt-gelovige gemeenschap was er dagelijks samen.
Niet alleen in de meimaand werd er gebeden: ook werd er in de zomer de rozenkrans (3 paternosters) gebeden voor de overledenen de dagen voor de begrafenis. In die tijd was het een vrouw uit Meerbeke (tegen Poelk) die deze taak van voorbidster op zich nam. Na de rozenkrans was er ook nog het "Roerend gebed" waarvan ik de tekst niet meer ken. Het was echt om kippevel van te krijgen. (Heeft iemand van de lezers nog dit gebed?) (zie hierna)
Ook tijdens de oorlog werd er een ganse tijd (hoelang kan ik mij niet meer herinneren) gebeden aan de Grot. Voorbidster was toen Philomène Botte. Nadien werd er ook een zeer mooi gebed (waarvan ik het prentje niet meer terugvind) gebeden voor "onze uitgeweken broeders" (die naar Duitsland moesten gaan werken). O.L.Vrouw van Poelk zou hen beschermen en veilig terug thuisbrengen.'

 
Roerend gebed
Hoort christene mensen mijne laatste woorden, prent deze in uw hart en vergeet ze nooit.
Bid voor mij.
Ik ben het huis der eeuwigheid ingetreden, de wereld is voor mij voorbij gegaan, maar gij zult mij volgen.
Bid voor mij.
Helaas mijne vrienden de hand des Heeren heeft mij geraakt, niets dat besmet is kan het hemelrijk binnen.
Bid voor mij.
Nu dat mijn lichaam gebroken is weet ik wat de wereld is, nu dat mijne ziel van het lichaam gescheiden is weet ik wat de eeuwigheid is.
Bid voor mij.
Ik heb voor mijnen rechter gestaan, vrees dan o mens, want ge zult ook geoordeeld worden.
Bid voor mij.
Van al uwe woorden, van al uwe werken zult gij rekenschap geven gelijk ik, vrees dan o mens want de rechter is onbeweeglijk.
Bid voor mij.
O dood hoe zoet zijt gij voor degene die in de Heer sterven maar hoe bitter voor den zondaar.
Bid voor mij.
Ik heb gezegd aan de verrotting gij zijt mijne vader, aan de wormen gij zijt mijne broeders en aan het graf gij zijt mijne woning.
Bid voor mij.
Hoort stervelingen de dood loert op uw leven, welhaast zal zij u evenals mij overrompelen.
Bid voor mij.
O christene mens opent uwe ogen en spiegelt u aan mij, vandaag ik, morgen zult gij mij volgen.
Bid voor mij.
Helaas mijne vrienden ik moet u gaan verlaten, mijn lichaam gaat verrotten en de spijs der wormen worden.
Bid voor mij.
Vaarwel dan mijne vrienden, vaarwel voor de laatste keer, in het laatste oordeel zullen we elkander nog vinden.
Bid voor mij.

Ook heden (2018) zijn er nog mensen, al is hun aantal sterk verminderd, voor wie de grot een toevluchtsoord is om er korte of langere tijd te bidden, te mediteren. De laatste jaren echter voelen zij er zich niet meer zo veilig. Vaak worden zij gestoord door kleine groepjes die er om andere redenen samenkomen.
  kruislieveheer, dichtbij de grot
 

foto 1987
 
---------------------------------------------------------------------------------------
(1) Op 24 augustus 2005 merkte ze dat er 's nachts binnenin brand was gesticht; de wanden zwart berookt, de inboedel beschadigd. Een grondige opkuis was nodig!