boomstructuur: startpagina >
AZ-index > artikelindex S > Sint-Martinusparochie > artikel


Sint-Martinusparochie/Kapel van de Zeven Beuken
 

Kaarten vertellen het ons, op een driehoekig stukje grond, waar een wegje (veel later officieel Zevenbeukenstraat genoemd) de Lostraat kruiste, stonden er in de 18e eeuw en ook daarna 7 beuken, lapje grond dat dan ook als 'de zeven bueken' (sic) werd aangeduid. Maar geen aanduiding van een kapel, pas rond 1900 een eerste verwijzing: Pieter Van Elsen, lid van de kerkfabriek, liet er toen een kapelleje herstellen. Stond het midden de beuken, hing het aan één der beuken? Toenmalige, noch gekende latere documenten onthullen het.

* Kapel toegewijd aan O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën
Op 29 oktober 1918 schonk baron Victor de Failly, burgemeester van Strijtem, 'le petit terrain dit "de 7 Bueken'', un are environ' aan de parochie Strijtem. Meer nog: 'Le noble donateur déclare céder ce bien de son propre gré, poussé seulement par l' amour qu' il porte à la Mère de Dieu, qui s' y fait construire une belle Chapelle en l' honneur de ses 7 Douleurs.' De vaststelling dat er in het archief van de parochie geen schetsen of rekeningen van de bouw van die kapel zijn terug te vinden, laat vermoeden dat de baron er op eigen kosten een kapel heeft/had laten bouwen: een volledig arduinen kapel (zelfs met arduinen dak) met op de dwarsbalk boven de ingang:

 

 

Maar al in 1931 (1) achtte men de kapel te klein. Dan maar bijbouwen, waarbij pastoor Van Den Houte wou dat de arduinen kapel behouden bleef. Gezien de beperkte grondoppervlakte zat er niets anders op dan eerst de arduinen kapel te ondergraven om ze dan op rollen te verplaatsen, en daarna ervoor een kapel op te trekken, in baksteen: Metselaars waren: Frans Beyl, Arthur De Doncker en Rufin De Vos.

 

foto 2008
 
Achteraanzicht: de arduinen kapel met ervoor de bakstenen kapel.
 

Binnenin, vooraan het beeld van O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën 'doorboord' met 7 zwaarden, de 7 weeën voorstellend en aan de zijmuren 7 terracottaplaten, elk één der 7 weeën of smarten afbeeldend:

 






de voorspelling van de oude Simeon



de vlucht naar Egypte



het verloren kind in de tempel



de ontmoeting op de kruisweg



Maria onder het kruis



de afneming van het kruis



de graflegging

 

Alleenstaand in het veld werd de kapel van de Zeven Beuken in de loop der volgende jaren wat verwaarloosd, ingeslagen ruiten die niet hersteld werden, binnengegooid afval (dan maar de raamopeningen dichtmetselen!) en rond 1946 zelfs het stuk slaan van het Mariabeeld. Rond 1950 werden de afbrokkelende bepleisterde binnenmuren bedekt met menuiserite platen. Tegelijkertijd plaatste men een altaar voor de ingang van de arduinen kapel, die daardoor volledig afgesloten werd, en op dat altaar kwam een nieuw Mariabeeld met, zo wordt verteld, de ogen van het stukgeslagen beeld.
Ook al werd in 1973 het dak hersteld toch herhaalde zich de geschiedenis van verwaarlozing, zodat in 1987 een grondige restauratie hoogdringend werd. Een geldinzameling bracht 133292 fr. op en de parochie paste nog ongeveer 20000 fr. bij. Enkele leden van de Landelijke Gilde kapten, metselden, zandstraalden, verfden, ... daken en ramen werden vernieuwd, ... de terracottaplaten gereinigd (2), het kleed en de mantel van O.-L.-Vrouw geschilderd, ... de bastwonden van de beuken verzorgd, de ingang gekasseid. In mei 1988 was de renovatie rond zodat de kapel op zondag 29 mei kon worden ingezegend. Op zich was deze restauratie al een goede zaak, maar de grote verdienste is wel de (re)integratie van arduinen en bakstenen kapel (door o.a. het verwijderen van het vroegere altaar).

 

foto 2008
 

O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën, geplaatst in de arduinen kapel.

 

Niet te tellen zijn de wandelaars, de fietsers die in de voorbije negentig jaar aan de kapel even zijn gestopt om door het traliewerk van de deur te bidden tot O.-L.-Vrouw van Zeven Weeën, of die er op zondag, wanneer de deur openstond/openstaat, even voor zijn binnengestapt.
Toen pater Magnus in 1950 te Strijtem pastoor werd zette hij de traditie van zijn voorgangers voort: 'Tijdens de meimaand werden meioefeningen ingericht met rozenhoedje, lezing, een lied en avondzegen. Ze werden steeds bijgewoond door 10 tot 25 gelovigen. Op de eerste zondag van mei ging de parochiale bedevaart naar de kapel van de Zeven Beuken door. Deze werd soms gevolgd door 200 of meer mensen, ook uit de omliggende parochies. De bedevaarders kwamen samen in de kerk. Vandaar stapte de processie met de fanfare in aanwezigheid van het H. Sacrament op langs de Reigersbaan. Aan de kapel werd gebeden en gezongen. Daarna kwamen we terug langs de Lostraat en de Dreef. Vanaf het midden van de jaren zeventig verminderde de belangstelling en kwam nog slechts een handvol mensen opdagen.' (3) In mei 1980 vroeg pastoor Raymaeckers aan de gelovigen rechtstreeks naar de kapel te komen. Hij droeg er de mis op, zegende de kinderen. Zo ook de volgende jaren en een tijdlang was de opkomst opnieuw groter.

 

foto 2005
 

* Zeven beuken
In 1918 werden de 7 beuken omgehakt en verkocht, maar Pieter Van Elsen, opnieuw hij, plantte er op eigen kosten weer evenveel beukenboompjes. Twee werden al in 1938 vervangen, de anderen zouden 80 jaar oud worden want eind 1998/begin 1999 werden ze bij het heraanleggen van de Lostraat, maar ook omdat ze aangetast waren, omgehakt. Als vanzelfsprekend (4) liet het gemeentebestuur er terug 7 jonge beuken planten. (In de zomer leken de beuken van op afstand één kruin, effect dat voorgoed verleden tijd is nu de bomen verder van de kapel zijn geplant.)
Vroeger hing er aan elke beuk een kapelletje, met erin telkens één der 7 smarten, maar die kapelletjes verdwenen in de jaren (19)50. Ter gelegenheid van de restauratie in 1988 werden er 7 nieuwe kapelletjes getimmerd en geschilderd, zoals men ze zich herinnerde, en opgehangen aan de 7 beuken.

 


foto 1995

 

Bemerk de kapelletjes (uit 1988) aan de beuken. Maar met het kappen van de beuken in 1998 werden de kapelletjes uiteraard afgehaakt. Voorgoed, want op 23 mei 2009 werden, tijdens de jaarlijkse Mariaviering, zeven nieuwe kapelletjes ingezegend en gehecht aan ijzeren paaltjes, staande voor de (nog te) jonge beuken: zeven hedendaagse composities van kunstenaar Maurits Nevens (5) die o.a. door grijze schakeringen de mystieke droefenis der weeën aangrijpend weergeven.

 

foto 2009
 

Volgens de legende hebben de Stijtemnaars er 7 heksen (die er bij volle maan vergaderden) doodgeknuppeld, ze ter plaatse begraven en op elk van hen een beuk geplant, zodat ze nooit meer zouden opstaan. Heeft men, om zeker te zijn dat alle kwaad geweerd was, aan elke beuk nog een kapelletje gehangen?

 

foto 2010; rechts een 'gedichtenzuil' met een gedicht van Hubert Van Herreweghen en van Bert Decorte, ingehuldigd op 29 mei 2010.
Een tweede gedichtenzuil, ingehuldigd op 21/9/2012, herinnert er Erik Heyman.

 
* Op 9/11/2013 werden ruiten ingegooid, het Mariabeeld vernield en drie zeven smartenkapelletjes beschadigd.

In 2015 werd de kapel opnieuw gerestaureerd.
 
(6)
 

-----------------------------------------------------------------------
(1) Datum teruggevonden in de cementen bepleistering, volgens Luc Van Liedekerke in 'De Kapel van De Zeven Beuken te Strijtem', 59 p. Aldaar p. 15.
(2) Eén plaat (ont)brak. In een 'zoekertje' in 'De Standaard' van 17/5/1988 vroeg Luc Van Liedekerke: 'Wie kan er tegen 28 mei een reliëfplaat (27x42 cm) in terracotta maken met de afbeelding van de Vlucht naar Egypte voor de gerestaureerde kapel van de Zeven Beuken in Strijtem-Roosdaal?'.
(3) Luc Van Liedekerke: o.c. (noot 1). Aldaar p. 31.
(4) Toch zou nog in 1980 het gemeentebestuuur, in het vooruitzicht van het verbreden van de Lostraat, aan de pastoor gevraagd hebben of de parochie het heel erg zou vinden dat de kapel afgebroken werd, volgens Luc Van Liedekerke: o.c. (noot 1). Aldaar p. 5.
(5) Geboren te Dilbeek in 1929 en overleden te Puurs op 26/5/2017. Hij studeerde eerst voor onderwijzer. Daarop behaalde hij de 'grote prijs' aan de kunstacademie van Gent. Nadien volgde hij in Duitsland een cursus glas, mozaïek en fresco en liep er stage. Vanaf 1958 doceerde hij aan het Sint-Lucasinstituut te Gent; de glasraamkunst werd zijn specialiteit. Hij maakte vele kunstwerken voor kerken.
(6) In 'Kerk en Leven' van 9 december 2015.