boomstructuur: startpagina >
AZ-index > artikelindex V >artikel


Vonck Hiëronymus Benedictus

Pastoor te O.-L.-V.-Lombeek van 1780 tot 1808
 

Hij werd geboren te Baardegem op 26 november 1745 (1) (2).

Na de dorpsschool van Baardegem studeerde hij bij de Jezuïten te Brussel om vervolgens zijn gymnasium te voltooien aan de 'Latijnse school' te Geel. Na 2 jaar filosofie te Leuven studeerde hij verder aan het seminarie. In 1770 werd Hiëronymus priester gewijd en in 1780 werd hij pastoor van O.-L.-V.-Lombeek.

Eén van de leiders van de Brabantse omwenteling tegen de Oostenrijkers was zijn broer Jan-Frans, die regelmatig naar Lombeek kwam, met soms kwalijke gevolgen voor pastoor en pastorie:
- In oktober 1789 zochten de Oostenrijkers er Jan-Frans, vonden hem niet, maar de huisraad van de pastorie werd kort en klein geslagen.
- In maart (april?) 1790 werd pastoor Vonck door de Statisten van Van der Noot naar Asse gesleurd en er in de herberg ‘De Ossekop' lelijk toegetakeld.
- In mei 1790 stuurden de Kapucijnen, die de Statisten steunden, vanuit Brussel een bende gepeupel naar Lombeek. Pastoor Vonck werd echter verwittigd en kon tijdig de pastorie verlaten, die evenwel werd geplunderd en in brand gestoken. Maar enkele dagen later werd de pastoor op bevel van kardinaal van Frankenberg toch gevangen genomen en opgesloten in de kerkelijke gevangenis van de Cellebroeders te Brussel ... om erger te voorkomen werd hem op 18 juli 1790 meegedeeld, na protest zijnentwege.

In 1797 (3) legde pastoor Vonck de eed af van haat jegens de monarchie en trouw aan de Franse republiek en mocht zo zijn pastoorschap openlijk blijven uitoefenen. Een daad, die tegenstand opriep, maar ook begrip vond:
- Een predikant in de kerk van O.-L.-V.-Bijstand te Brussel: ‘den ouden jureur, broer van de fransgezinde advokaat Vonck, verdoemd tot in den derden graad'. (4)
- Aftrekkende boerenkrijgers vernielden eind oktober 1798 de inboedel van de pastorie van O.-L.-V.-Lombeek.
- Maar daarna vroegen vooraanstaanden van de parochie aan de aartsbisschop hun pastoor ‘opnieuw' te benoemen omdat hij ‘pendant le Brigandage', die de rust heeft verstoord, steeds de eredienst heeft verzorgd en alle geesten met zich heeft verzoend. (5)

Ook zou, omdat pastoor Vonck de eed had afgelegd, zijn kerk niet zijn geplunderd door de Fransen.

‘Jureur', en vanaf 1801 een onvoorwaardelijk verdediger van het concordaat; omstreden keuzes die:
* pastoor Vonck wel voordeel bijbrachten:
Hij was duidelijk een vertrouweling van de aartsbisschop geworden. In 1801 werd hij aangesteld tot ‘onderlanddeken' van het district Sint-Pieters-Leeuw, fungeerde zelfs enige tijd als ‘landdeken'. Op 6 juni 1803 werd de kerk van O.-L.-V.-Lombeek ‘ecclesia parochialis' met 9 succursalen (o.a Pamel en Borchtlombeek-Strijtem) en pastoor Vonck werd er hoofd van. (6) Opnieuw hadden notabelen van O.-L.-V.-Lombeek een brief naar de aartsbisschop geschreven, nu om de kandidatuur van hun pastoor aan te bevelen. (7) In juli 1803 werden de 51 hoofdparochies en 410 succursalen van het aartsbisdom gegroepeerd in 19 dekenijen en werd Hiëronymus Vonck naast pastoor van O.-L.-V.-Lombeek ook deken van de dekenij Halle.
* oorzaak waren van intriges, en daar o.a. pastoor Vonck blijkbaar zijn ‘tegenstanders ‘ niet ontzag, van menselijke drama's:
- Pastoor Winnepenninckx van Leerbeek (8): ‘... dat ik Mr Vonck wilde gaen herkennen voor mynen deken, dat ik te Leerbeek mocht blijven ...' maar Winnepenninckx weigerde en dan ‘... heeft dien Mr Vonck zonder ophouden de parochianen van Leerbeek vermaent dat zij eenen andere moesten zoeken volgens de wet; ...' Leerbeek werd als parochie afgeschaft en Winnepenninckx werd vervolgd wegens onwettig mislezen. (9)
- Als ‘onderlanddeken' ageerde pastoor Vonck tegen de eigen ‘landdeken' De Hertoghe, ook pastoor te Leeuw. Daarop werd deze naar Mechelen geroepen, weigerde 'zich te vereenigen' met de bisschop en '... Men stelde Mijnheer Vonck tot Lombeke in de plaats.' Op 6 juni 1803 werd Leeuw nog slechts een succursaal en werd De Hertoghe er zelfs niet herbenoemd als pastoor; 24 dagen later stierf hij, 52 jaar oud.

Pastoor Vonck overleed te O.-L.-V.-Lombeek (10) op 23 mei 1808.


--------------------------------------------------------------------------
(1) vvfkwartierstaten.com
(2) Zoon van Joannes Vonck en Elisabeth Van Nuffel.
(3) Volgens A. Blockerije al in 1792, in ‘De kerk van O.L.V.-Lombeek' uitg. vzw RAP, 1987, 24 p. Aldaar p. 4.
(4) E. Van Cauwelaert-de Wyels: ‘Het Vonckisme en de gebroeders Vonck te O.-L.-V.-Lombeek' in Eigen Schoon en de Brabander, 1979. Aldaar p. 404.
(5) J. Verbesselt: ‘Van Revolutie tot Concordaat (1784-1801) Verzet en collaboratie' in Eigen Schoon en de Brabander, 1990, nrs 4,5,6. Aldaar p. 145.
(6) Dit in tegenstelling tot de algemene regel dat doorgaans de vestigingsplaats van het kantonaal Vredegerecht, in casu Sint-Martens-Lennik, tot hoofdparochie werd gepromoveerd.
(7) E. Van Cauwelaert-de Wyels: o.c. (noot 3). Aldaar pp. 406-407.
(8) De latere leider van de Stevenisten in het Pajottenland.
(9) J. Verbesselt: o.c. (noot 4). Aldaar pp. 135-137.
(10) Sommige bronnen geven Halle als plaats van overlijden.