boomstructuur: startpagina >
artikelindex Marge > artikel


Fruit- en eierenmarkt aan de Belle-Alliance
(1)
 

De markt aan de Belle-Alliance werd voor het eerst (2) gehouden op 15 juni 1924, aan de overkant van de steenweg in de boomgaard van de familie De Vidts (nu Alratec). Volgens een gemeentereglement uit 1929 mochten er verschillende koopwaren verkocht worden, maar geen kunstboter of margarine!
De gemeente verpachtte de markt aan de meest biedende: o.a. in 1938 aan Charles De Vidts die 3150 fr betaalde, in 1939 voor 6155 fr aan Alfons Van Linthoudt. Van 1942 tot 1944 was Jef Borloo 'zaakwaarnemer'. (3) Zij vroegen dan op hun beurt aan de verkopers een ‘standrecht': in 1929 per halve m² of minder 0,15 fr, in 1938 0,50 fr per vierde van een m² en 0,25 fr per achtste van een m² of minder. Daarbij stipuleerde het reglement dat de koopwaar niet hoger dan 0,80 m mocht gestapeld worden.

 

Nog enkele opvallende regelen:
- Het was de verkopers verboden, voor het begin van de markt, de aankomende koper(s) tegemoet te gaan en de kopers moesten tot aan het belteken van de champetter minstens 3 m van de rijen van de verkopers verwijderd blijven. (4)
- Het was verboden van onderaan in de zakken of manden met inzicht van bedrog voorwerpen of waren te plaatsen van geringere aard dan diegene die zich bevonden in het bovenste gedeelte, aan het publiek voorgesteld.
- Eén uur voor en twee uur na de opening van de markt was het verboden over het marktplein te rijden met kruiwagens, karren of wagens geladen met mest of aal of andere meststoffen die onaangename geuren verspreiden of die de waren zouden kunnen beschadigen of het publiek bemorsen.

 

In 1945 was de pachtprijs opgelopen 11150 fr, betaald door Victor De Coen. Als ‘standrecht' mocht hij 0,80 fr per vierde van een m² vragen. Hoogste bod voor de pachtprijs deed Petrus De Braekeleer in 1952, 20500 fr! Maar hij had zich blijkbaar overschat en kreeg in 1953 vermindering tot 18000 fr. Toch zou hij, met onderbrekingen, nog zeven jaren de markt pachten. In 1959 was Henriette Praet de eerste vrouw die de pacht voor 10100 fr binnenhaalde, in 1963 en in 1964 Maria Van Craenenbroeck voor respectievelijk 10500 fr en 13155 fr. Op 1 juni 1965 besliste het schepencollege de markt niet meer te verpachten en de champetter (5) het standrecht te laten innen.
Intussen, nadat eind de jaren (19)30 de O. De Vidtslaan en het pleintje bij de tramhalte waren gekasseid, was de markt verhuisd naar die kant van de steenweg. Zeker tot 1947 was er elke donderdag om 8.30 u eveneens eierenmarkt, maar al vlug daarna werd er alleen nog fruit verkocht. In het fruitseizoen (6) begon de fruitmarkt dagelijks om 11 u, vanaf mei 1948 om 12 u (zodat de kopers eerst nog naar Meerbeke konden waar de markt om 11 u startte). Nadien werden de markturen verschoven naar de late namiddag omdat dit voor de kwekers beter uitkwam.
Alle vervoermiddelen waren voor de fruitkwekers goed om aan de Belle Alliance te geraken; de kruiwagen, hondenkar, stootkar, ... zelfs de fiets waaraan de ‘kaiker' (7) was vastgebonden. Op Kaaitvaart laadden de fruitboeren hun fruit op een langskomende vrachtwagen (die nog straten aandeed) en reden dan mee naar markt.

 

Later, kwamen er ook velen met de eigen auto, zo in 1968 (op de achtergrond de 'laatste' tram).
 

Aan de Belle-Alliance aangekomen zochten de fruitkwekers dan een geschikt plaatsje op (meestal steeds hetzelfde) en betaalden het ‘standrecht'.

 

De 'kaikers' staan al opgesteld.
 

Pas na een bel- of fluitsignaal van de champetter konden de kopers beginnen met marchanderen; daarna mocht het fruit maar geleverd worden nadat de champetter opnieuw met de bel had geluid (dan werd de markt ineens een mierennest van fruitboeren die de vrachtwagen van de koper opzochten); afrekenen en betalen gebeurde meestal in een van de herbergen. (8)

Maar vanaf midden de jaren 19(60) verzwakte de markt, die haar bloei vooral dankte aan de ‘kleine' fruitkwekers; zij die wat fruit teelden als bijverdienste haakten geleidelijk aan af en bij anderen werd het fruit ook rechtstreeks aan huis opgehaald door de fruithandelaars.
In 1971 opteerde het Pamels schepencollege voor een andere aanpak; een veiling naast de gewone fruitmarkt. De fruitkwekers hadden dus de keuze! Maar de traditionele fruitmarkt, ... zij deemsterde volledig weg.

Alleen een ‘eenzame' fruitkweker die aan de Belle-Alliance, met de achterdeur van zijn wagen open, nog wat aardbeien, pruimen, appelen ... aan de man of vrouw tracht te brengen, herinnert ons elke zomer aan de eens zo bloeiende fruitmarkt.

 
---------------------------------------------------------
(1) In 'Het Belang van Pamel' van 13 april 1947.
(2) Om de markt te promoten werd de eerste twee dagen door de gemeente aan de 4 fruithandelaars die het grootst aantal kilo's fruit kochten een premie gegeven, één van 40 fr, één van 30 fr en twee van 15 fr.
(3) In Zuid-West Brabant waren er onder W.O. II slechts 3 markten, 'verzamelplaatsen' voor bepaalde gemeenten. De Belle-Alliance was er één van, waar alleen de producenten van Pamel, Borchtlombeek, Strijtem, Liedekerke en O.-L.-V.-Lombeek werden toegelaten.
(4) Onder de W.O. II kwamen de kopers, om aan de officiële voorschriften te ontkomen, de verkopers al tegemoet op de hoek van de Groenenboomgaard en de Omer De Vidtslaan en ook na de oorlog werd er meermaals al afgesproken voor de opening van de markt.
(5) Die er een vergoeding van 3000 fr voor kreeg.
(6) De maanden juni, juli en augustus.
(7) 'Doorkijkkist' van latten waarin de bakken gestapeld werden.
(8) Sommige vaders trakteerden dan hun (daarvoor) meegekomen kinderen op een limonade of een ijsje.