boomstructuur: startpagina >
artikelindex Marge > artikel


Baksteenovens in Pamel

Vroeger woonde in Pamel, zoals elders op het platteland, het merendeel van de bevolking in lemen huizen, waarvan sommige rechtop bleven tot begin de 20e eeuw. Vanaf de 19e eeuw, vooral vanaf de tweede helft ervan werden ze vervangen door bakstenen woningen. (1) De nodige stenen werden ter plaatse gevormd en gebakken. Daartoe moest aan de gemeente de toelating gevraagd worden een baksteenoven of kareeloven te mogen inzetten. Zo is geweten (2) dat van 1896 tot 1913 bij het gemeentebestuur van Pamel 178 aanvragen werden ingediend en ook aanvaard (3).

 


foto rond 1895: baksteenoven in volle opbouw, op Steenberg

 

De meeste aanvragen gingen uit van Pamelaars die een eigen woning wilden bouwen. Uiteraard stond de kareeloven dan op of in de omgeving van de bouwplaats. Zo diende b.v. Alfons Van den Bossche in 1897 een aanvraag in voor een oven op Kaaitvaart en bouwde er nadien, zo ook in 1903 burgemeester Frans Tondeurs die op Tezuivenen liet metselen en in 1906 Ivo Van Isterdael die op de Kweddenhoek bouwde.
Maar er waren toen ook Pamelaars die brood zagen in de steenbakkerij en dan ook bijna jaarlijks een aanvraag indienden: Sebastiaan Guldemont 9 aanvragen voor kareelovens op Kattem; August Van der Veken 9 aanvragen voor baksteenovens aan de Profetenstraat en op Kattem; Frans Geeroms 10 aanvragen voor kareelovens aan de Profetenstraat. Opmerkelijk allen op Kattem of aan de Profetenstraat. Elk van deze baksteenovens leverde stenen voor verschillende huizen.
Tijdens wereldoorlog I kwamen er bij de gemeente geen aanvragen meer binnen en erna werden nog wel enkele ovens gevormd, maar meer en meer haalden de Pamelaars hun bakstenen in de omliggende dorpen, in Okegem, Iddergem, Ninove en O.-L.-V.-Lombeek (4) waar nog vele jaren stenen werden gevormd en gebakken.


-----------------------------------------------------------------------
(1) Er zijn wel aanduidingen dat er al vanaf begin de 15e eeuw in Pamel stenen werden gevormd en gebakken voor woningen van 'gegoeden'.
(2) Uit de notulen van het schepencollege.
(3) Soms was er wel dispuut met de buren over schade aan de fruitbomen of veldgewassen, mogelijk veroorzaakt door de ovengassen.
(4) De industrietelling van 1895 vermeldt onder het item 'faience, handmatige klinkers' drie baksteenovens in O.-L.-V.-Lombeek.